ثبت طرح صنعتی، فرآیندی است که به وسیله آن میتوان مالکیت جدید بر روی طرح یا نماد صنعتی خود را به دست آورد. برای بهتر درک این مفهوم، به عنوان مثال فرض کنید که شما تولید کننده مبلمان اداری هستید. پس از تحقیقات و زحمات زیاد، شما توانسته‌اید یک صندلی اداری خاص و نوآورانه را تولید کنید که از صندلی‌های مشابه با امکانات بهبود یافته‌ای برخوردار است.
حالا فرض کنید که می‌خواهید این طرح خاص و امکانات جدید را مالکیت معنوی کنید. به این معنا که هر کسی نمی‌تواند از این طرح به صورت غیرقانونی کپی برداری کند. با ثبت طرح صنعتی، شما به عنوان مالک این طرح، حق محافظت از آن را دریافت می‌کنید و هیچ فرد یا شرکت دیگری نمی‌تواند بدون اجازه شما از این طرح استفاده یا کپی برداری کند.
طرح صنعتی در واقع همه اقسام و انواع تولیدکنندگان را شامل میشود، با این تفاوت که تولیدکنندگان مواد شیمیایی و یا محصولات بدون شکل فیزیکی یا هندسی از این قانون مستثنی هستند. همچنین، طرح‌های صنعتی به دو دسته ادبی هنری و صنعتی تقسیم می‌شوند. در اینجا باید توجه داشت که ثبت طرح صنعتی معمولاً بر روی اجزای ادبی و هنری این طرح نمی‌افتد، بلکه به جوانب فیزیکی و تجاری آن متمرکز است.
با ثبت طرح صنعتی، این امکان فراهم میشود که اختراعات و ایده‌های نوآورانه شما تحت حفاظت قانونی قرار گیرند و هر گونه نقض حقوق مالکیت معنوی شما قابل پیگیری و محاسبه باشد.
تفاوت بین ثبت طرح صنعتی و ثبت اختراع
تفاوت اساسی میان ثبت اختراع و ثبت طرح صنعتی در این است که ثبت اختراع به ایده‌ها و محصولات نوآورانه اشاره دارد که پیش از آن وجود نداشته‌اند و تغییرات اساسی در زندگی انسان‌ها یا منابع دیگر ایجاد کرده‌اند. به عبارت دیگر، ثبت اختراع به مخترعان اجازه می‌دهد تا ایده‌های جدید خود را حفظ کرده و از آن بهره‌مند شوند.
برای مثال، اختراع یک دستگاه کمکی برای افراد معلول که قبلاً وجود نداشته باشد، میتواند نمونه‌ای از ثبت اختراع باشد. این دستگاه ممکن است به افرادی که توانایی راه رفتن ندارند، کمک کند تا تجربه راه رفتن را تجربه کنند. همچنین، اختراع یک ماده جدید برای درمان بیماری‌ها که قبلاً معرفی نشده باشد، نیز مورد ثبت اختراع قرار می‌گیرد.
در مقابل، ثبت طرح صنعتی مرتبط با تغییرات در ظاهر یا شکل یک محصول یا طرح از پیش موجود است. به عبارت دیگر، ممکن است محصول یا طرح از قبل وجود داشته باشد، اما با اعمال تغییراتی در طراحی یا شکل آن، نوآوری به وجود آید. برای مثال، اگر یک مبلمان اداری قبلی وجود داشته باشد و شما تغییراتی در طراحی آن ایجاد کنید تا بهترین امکانات را داشته باشد، این تغییرات ممکن است موجب ثبت طرح صنعتی شود.
بنابراین، ثبت اختراع بیشتر به ایده‌ها و نوآوری‌های کاملاً جدید اشاره دارد، در حالی که ثبت طرح صنعتی به بهبود و تغییر در محصولات یا طرح‌های قبلی متمرکز است.
کدام طرح های صنعتی قابل ثبت نیستند
- طرح هایی که نشان دهنده نماد و علامت ها رسمی هستند
- طرح هایی که دور از شان عموم و مغایر با قوانین باشد
- طرح هایی که کاملا مشابه با نمونه فعلی در بازار باشد
- درخواست ثبت طرح صنعتی مواد شیمیایی که فاقد شکل فیزیکی باشند
- طرح هایی که از قبل به ثبت رسیده و با یک تغیرات جزئی درخواست ثبت مجدد داشته باشند
- طرح هایی که عکس های واضحی ندارند و در عکسها نشان داده نشده
- طرح هایی که دارای فرم و شکل ظاهری نباشند
مزایای ثبت طرح صنعتی
- با ثبت طرح صنعتی تمامی حق و حقوق و مالکیت صنعتی محصول متعلق به مالک آن محصول میباشد
- جلوگیر از سواستفاده و کپی طرح ثبت شده به بازار و توزیع آن
- با ثبت طرح صنعتی امکان واگذاری طرح به مدت محدود جهت سرمایه گذاری میشود
- جهت معتبر شناخته شدن محصول و تبلیغ درست و ثبت طرح صنعتی میتوان از طرح ثبت شده محافظت نمود
- در صورت ثبت طرح صنعتی در زمان فروش طرح به دیگران طرح ثبت شده از ارزش بالایی برخوردار است
- سهولت در اخذ امتیازات شرکت دانش بنیان و شرکتهای خلاق
- توسعه برندینگ محصول و فروش بالای محصول
شرایط ثبت طرح صنعتی
ثبت طرح صنعتی در اداره مالکیت به ثبت میرسد اعتبار طرح های صنعتی ایران ۵ ساله میباشد که می توانید قبل از اتمام ۵ ساله طرح صنعتی دو دوره 5ساله دیگر هم میتواند تمدید گردد پس از اتمام5 ساله مالکیت معنوی مالک طرح صنعتی 6 ماه فرصت دارد طرح صنعتی خود را تمدید کند در غیراین صورت طرح صنعتی از نام مالک خارج شده و هر فرد عادی میتواند طرح را ثبت نماید همانطور که گفته شد طرح صنعتی باید دارای دو شرایط مهم باشد 1- اصیل بودن طرح 2-تکراری نبودن آن
اولین مرحله تکمیل اظهارنامه و درخواست ثبت طرح صنعتی میباشد مرحله بعد تشکیل پرونده در اداره مالکیت صنعتی میباشد سومین مرحله برسی و ارجاع به کارشناسان مالکیت صنعتی میباشد پس از تایید یک هفته زمان میبرد تا شماره ثبت طرح صادر شود و در مرحله آخر درج در روزنامه رسمی شود و پرینت گواهی نامه و در اخر قبل از ثبت طرح صنعتی نیاز به هیچگونه جواز یا تاییدیه از سازمان بازرگانی ندارد
مدارک جهت ثبت طرح صنعتی
| حقیقی | حقوقی |
| 1- کپی کارت ملی یا شناسنامه درخواست کننده طرح صنعتی | 1- آخرین روزنامه رسمی و تغیرات شرکت |
| 2- عکس گرفته شده از طرح از چند جهت به صورت چندبعدی | 2- کپی شناسنامه و کارت ملی مدیرعامل |
| 3- آدرس اقامتگاه درخواست کننده | 3- عکس گرفته شده از طرح از چند جهت به صورت چندبعدی |
| 4- کدپستی | 4- شماره تماس بنام – آدرس اقامتگاه درخواست کننده – کدپستی |
| 5- ایمیل | 5- ایمیل شرکت |
| 6- شماره تماس بنام | 6- شماره تماس محل شرکت |
| 7- توضیح کامل از مشخصات طرح صنعتی | 7- توضیح کامل از مشخصات طرح صنعتی |